Câu chuyện về đoàn Tàu không số và Di tích Tàu không số Hòn Hèo

*****

“Tàu không số không phải tàu không có số

Tổ quốc đau thương tạm xóa tên mình

Khi lãnh hải kẻ thù còn xâm lấn

Hồn thiêng biển sâu còn tiếp những hành trình”.

Dù biết trùng lắp cấu trúc với câu thơ nổi tiếng “Không có kính không phải vì xe không có kính” của thi sĩ Phạm Tiến Duật, nhưng tôi không thể viết khác được khi đến di tích tàu không số trong hai cuộc chiến tranh cứu nước của dân tộc tại xã Ninh Vân, TX Ninh Hòa.

Đến thăm Di tích, tôi được gặp ông Lê Đức Hương, người đã sớm dựng một cái miếu nhỏ ở đây thờ những người lính biển đã hy sinh ngay sau ngày đất nước hòa bình. Bây giờ, khu di tích Hòn Hèo đã dựng bia đá, tượng đài, nhà lưu niệm, còn ông Lê Đức Hương trở thành cán bộ quản lý di tích này là nơi gắn liền với sự hy sinh anh dũng của thuyền trưởng anh hùng LLVT Nguyễn Phan Vinh cùng 13 cán bộ, chiến sĩ trên chiếc tàu mang mật hiệu 235 vận chuyển vũ khí cho chiến trường Khu 5. Vào rạng sáng ngày 01-3-1968, khi con tàu từ hải phận quốc tế vào vùng biển Hòn Hèo thì bị lộ, thuyền trưởng Nguyễn Phan Vinh ra lệnh thả hết vũ khí xuống biển rồi cho tàu chạy về Ninh Vân, nhưng bị địch truy đuổi bắn hỏng máy chính và nhiều chiến sĩ bị thương. Không để kẻ thù bắt sống, thuyền trưởng ra lệnh mọi người rời khỏi tàu rồi anh cho đặt thuốc nổ phá tàu để xóa dấu vết.

Một mảng lớn của thân tàu đã bị hất lên triền núi, nơi hiện nay trở thành Khu Di tích lịch sử Hòn Hèo.

 Nói đến tàu không số Hòn Hèo và đoàn tàu không số tất nhiên không thể quên Vũng Rô, một dấu ấn bi hùng của con đường Hồ Chí Minh trên biển. Chuyến tàu đầu tiên vận tải vũ khí do thuyền trưởng anh hùng LLVT Hồ Đắc Thạnh chỉ huy đã cập bến Vũng Rô vào đêm 28-11-1964. Hai chuyến tàu tiếp theo cũng lần lượt cập bến an toàn vào đêm 25-12-1964 và ngày 01-01-1965, để từ đây khí tài và thuốc men được chuyển theo đường rừng để đến với các chiến trường Nam Trung bộ và Tây Nguyên. Đến chuyến thứ 4, chiếc tàu mang mật hiệu 143 do thuyền trưởng Lê Văn Thêm và chính trị viên Phan Văn Bảng chỉ huy nửa đêm 15-2-1965 đã cập bến Vũng Rô. Sau khi bốc hết hàng, tàu quay ra thì tời neo bị hỏng nhưng chữa xong thì trời sáng phải ngụy trang tàu nằm lại. Gần trưa ngày 16-2-1965, tàu bị máy bay địch phát hiện rồi huy động lực lượng lớn đến bao vây tàu. Do tàu bị nghiêng, các chiến sĩ không thể vào khoang máy đặt bộc phá, đến tối 17-2-1965, được sự hỗ trợ của công binh Quân khu 5 mới đặt được bộc phá để hủy tàu, nhưng tàu chỉ vỡ đôi và chìm xuống nước chứ không nổ cả tàu. Sau 8 ngày đêm chống trả, lực lượng địch mạnh hơn ta nhiều lần, các chiến sĩ đã phá vòng vây rút lên chiến khu. Sau sự kiện Vũng Rô, Đoàn 125 tạm thời ngừng vận chuyển vũ khí đường biển một thời gian để chuẩn bị kỹ hơn cho những cuộc hành trình mới…

Cảm tác sau chuyến thăm Di tích tàu không số Hòn Hèo - Ninh Vân, TX Ninh Hòa của Khối Thi đua các Tổ chức xã hội I ngày 23/10/2019.

                                                         Thanh Phúc 

Hội Khuyến học tỉnh Khánh Hòa.